Avant, wol. XII, nr 3, https://doi.org/10.26913/avant.2021.03.14
publikowane na licencji CC BY-NC-ND 3.0
Rudolf Dettlaff 
Uniwersytet Wrocławski
rudolfdettlaff@gmail.com
Przyjęto 15 marca 2020; zaakceptowano 29 marca 2021; opublikowano Online First 30 grudnia 2021.
Pełny tekst
Abstrakt: W tekście analizuję pierwszy rozdział książki Jordana B. Petersona 12 życiowych zasad. Antidotum na chaos. Rekonstruuję w nim sieci relacji, które stoją za proponowanym przez niego modelem społecznym. Model ten stabilizowany jest za pomocą ideologii bioliberalizmu i języka coachingu. W konsekwencji przekształca wyobraźnię, by ta poddana została neoliberalizmowi.
Słowa kluczowe: Jordan B. Peterson; posthumanistyka; bioliberalizm; neoliberalizm; wyobraźnia
Get to work lobster brain. Bioliberalism of Jordan B. Peterson
Abstract: In the text, I analyze the first chapter of Jordan B. Peterson’s book 12 Rules for Life. An antidote to chaos. I reconstruct the networks of relations that stand behind the social model proposed by Peterson. This model is stabilized by bioliberal ideology and language of coaching. As a consequence, it transforms the imagination so that it is subjected to neoliberalism.
Keywords: Jordan B. Peterson; poshumanism; bioliberalism; neoliberalism; imagination
Bibliografia
| Abriszewski, K. (2010). Wszystko otwarte na nowo. Teoria Aktora-Sieci i filozofia kultury. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. | ||||
| Barad, K. (2007). Meeting the universe halfway. Quantum physics and the entanglement of matter and meaning. Durham – London: Duke University Press. https://doi.org/10.2307/j.ctv12101zq |
||||
| Barad, K. (2012). Posthumanistyczna performatywność: ku zrozumieniu jak materia zaczyna mieć znaczenie W: A. Gajewska (red.), Teorie wywrotowe. Antologia przekładów. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie. | ||||
| Bhattacharya, T. (2014). Przemoc ze względu na płeć w erze neoliberalnej – analiza powiązań. W: Biblioteka Online Think Tanku Feministycznego, www.ekologiasztuka.pl/think.tank.feministyczny (data dostępu: 12.12.2020). | ||||
| Bourdieu, P. (2004). Męska dominacja. (L. Kopciewicz, tłum.). Warszawa: Oficyna Naukowa. | ||||
| Braidotti, R. (2009). Podmioty nomadyczne. Ucieleśnienie i różnica seksualna w feminizmie współczesnym. (A. Derra, tłum.). Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne. | ||||
| Braidotti, R. (2014). Po człowieku. (J. Bednarek i A. Kowalczyk, tłum.). Warszawa: Wydawnictwo PWN. | ||||
| Braidotti, R. (2020). Cztery tezy na temat feminizmu po człowieku. Avant, XI(3). https://doi.org/10.26913/avant.2020.03.03 |
||||
| Callon, M. (2014). Wprowadzenie do socjologii translacji. Udomowienie przegrzebków i rybacy znad zatoki Saint-Brieuc W: E. Bińczyk i A. Derra (red.), Studia nad nauką i technologią. Wybór tekstów. (s. 289-334). Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. | ||||
| Deleuze, G. (2000). Empiryzm i subiektywność. Esej o naturze ludzkiej według Hume’a. (K. Jarosz, tłum.). Warszawa: Wydawnictwo KR. | ||||
| Deleuze, G. (2007). Negocjacje 1972-1990. (M. Herer, tłum.). Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji TWP we Wrocławiu. | ||||
| Deleuze, G. i Guattari, F. (2015). Tysiąc plateau. Kapitalizm i schizofrenia II. Warszawa: Fundacja Bęc Zmiana. | ||||
| Dunn, E. (2017). Prywatyzując Polskę. O bobofrutach, wielkim biznesie i restrukturyzacji pracy. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej. | ||||
| Eribon, D. (2019). Powrót do Reims. (M. Ochab, tłum.). Kraków: Wydawnictwo Karakter. | ||||
| Fine, C. (2018). Urojenia płciowe. (A. Derra, A. Łuka i W. Sak, tłum.). Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. | ||||
| Fine, C. (2019). Testosteron Rex. Mity płci, nauki i społeczeństwa. (B. Grabowska i D. Kolasa, tłum.). Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. | ||||
| Foucault, M. (1998). Trzeba bronić społeczeństwa. Wykłady w Collège de France, 1976. (M. Kowalska, tłum.). Warszawa: Wydawnictwo Aletheia | ||||
| Foucault, M. (2000). Historia seksualności. (B. Banasiak, T. Komendant i Krzysztof Matuszewski, tłum.). Warszawa: Wydawnictwo Czytelnik. | ||||
| Foucault, M. (2000a). “Rządomyślność” W: M. Foucault, Filozofia, historia, polityka. Wybór pism. (D. Leszczyński, tłum.). Wrocław-Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. | ||||
| Foucault, M. (2009). Nadzorować i karać. Narodziny więzienia. (T. Komendant, tłum.). Warszawa: Wydawnictwo Aletheia. | ||||
| Foucault, M. (2011). Narodziny biopolityki: wykłady w Collége de France 1978-1979. (M. Herer, tłum.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. | ||||
| Fuller, S. (2006). The New Sociological Imagination. London: Sage Publications. | ||||
| Greaber, D. (2016). Utopia regulaminów. O technologii, tępocie i ukrytych rozkoszach biurokracji. (M. Jedliński, tłum.). Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej. | ||||
| Habermas, J. (1997). Modernizm – niedokończony projekt W: R. Nycz (red.), Postmodernizm. Antologia przekładów. (s. 25-46). Kraków: Wydawnictwo Baran i Suszczyński. | ||||
| Haraway, D. (1982). Signs of Dominance: From a Physiology to a Cybernetics of Primate Society, C.R. Carpenter, l930-70 W: W. Coleman (red.), Studies in History of Biology 6. (s. 129-219). Baltimore: The Johns Hopkins University Press. | ||||
| Haraway, D. (1998). Manifest cyborgów. Pobrano z http://web.archive.org/web/20090413091117/http://dsw.muzeum.koszalin.pl/magazynsztuki/archiwum/post_modern/postmodern_9.htm (03.03.2021). | ||||
| Haraway, D. (2012). Manifest gatunków sprzymierzonych. W: A. Gajewska (red.), Teorie wywrotowe. Antologia przekładów. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie. | ||||
| Hubbard, R. (2012). Polityczna natura “ludzkiej natury” W: A. Gajewska (red.), Teorie wywrotowe. Antologia przekładów. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie. | ||||
| Illouz, E. (2010). Uczucia w dobie kapitalizmu. (Z. Simbierowicz, tłum.). Warszawa: Oficyna Naukowa. | ||||
| Jackson, T. (2015). Dobrobyt bez wzrostu. (M. Polakowski, tłum.). Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. | ||||
| Lakoff, G. i Johnson, M. (2010). Metafory w naszym życiu. (T. Krzeszowski, tłum.). Warszawa: Wydawnictwo Aletheia. | ||||
| Latour, B. (2012). Nadzieja Pandory. Eseje o rzeczywistości w studiach nad nauką. (K. Abriszewski, tłum.). Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. | ||||
| Latour, B. i Woolgar, S. (2020). Życie laboratoryjne. Konstruowanie faktów naukowych. (K. Abriszewski, P. Gąska, M. Smoczyński i A. Zabielski, tłum.). Warszawa: Narodowe Centrum Kultury. | ||||
| Lordon, F. (2012). Kapitalizm, niewola i pragnienie. Marks i Spinoza. (M. Kowalska i M. Kozłowski, tłum.). Warszawa: Instytut Wydawniczy Książka i Prasa. | ||||
| Majmurek, J. (2018). Jordan Peterson. Wielki coach alt-rightu. Pobrano z https://krytykapolityczna.pl/swiat/jordan-peterson-wielki-coach-alt-rightu/ (03.03.2021). | ||||
| Mokrzan, M. (2019). Klasa, kapitał i coaching w dobie późnego kapitalizmu. Perswazja neoliberalnego urządzania. Toruń: Wydawnictwo UMK. | ||||
| Mol, A. (2002). The Body Multiple. Ontology in medical practice. Durnham – Londyn: Duke University Press. https://doi.org/10.1215/9780822384151 |
||||
| Nowak, A.W. (2013). Wyobraźnia ontologiczna – przekraczanie metodologicznego solipsyzmu a obietnica badań interdyscyplinarnych. Avant, IV(2), s. 338-362. | ||||
| Nowak, A.W. (2016). Wyobraźnia ontologiczna. Filozoficzna (re)konstrukcja fronetycznych nauk społecznych. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM. | ||||
| Nowak, A.W. (2016a). Czy Rwanda istnieje? Zwrot ontologiczny nad nauką i techniką i jego potencjalne aksjologiczne konsekwencje. Filozofia i nauka, 4, 217-230. | ||||
| Peterson, J.B. (2018). 12 życiowych zasad. Antidotum na chaos. (K. Zuber, tłum.). Wrocław: Wydawnictwo Fijorr Publishing. | ||||
| Rose, N. (1999). Governing the soul: the shaping of the private self. London – New York: Free Association Book. | ||||
| Spinoza, B. de. (2009). Etyka W: B. de Spinoza, Traktaty, Etyka. (I. Halpern, tłum.). Warszawa: Hachette Livre Polska. | ||||
| Stiglitz, J.E. (2015). Cena nierówności. W jaki sposób dzisiejsze podziały społeczne zagrażają naszej przyszłości. (R. Mitoraj, tłum.). Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej. | ||||
| Standing, G. (2014). Prekariat. Nowa niebezpieczna klasa. (P. Kaczmarski, M. Karolak, K. Czarnecki, tłum.). Warszawa: Wydawnictwo PWN. | ||||
| Wolff, J.O. i Peterson, J.A. (1998). An offspring-defense hypothesis for territoriality in female mammals. Ethology Ecology & Evolution, 10(3), 227-239. https://doi.org/10.1080/08927014.1998.9522854 |
||||
| Zuboff, S. (2020). Wiek kapitalizmu inwigilacji. Walka o przyszłość ludzkości na nowej granicy władzy. (A. Unterschuetz, tłum.). Warszawa: Wydawnictwo Zysk i S-ka. | ||||
| Zybertowicz, A. (1995). Przemoc i poznanie: studium z nie-klasycznej socjologii wiedzy. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu im Mikołaja Kopernika. | ||||
