Avant, wol. XI, nr 3, doi: 10.26913/avant.2020.03.06
publikowane na licencji CC BY-NC-ND 3.0
Adrianna Zabrzewska 
Szkoła Nauk Społecznych
Instytut Filozofii i Socjologii
Polska Akademia Nauk
adrianna.zabrzewska @ fulbrightmail.org
Publikacja Online First: 29 grudnia 2019 Pełny tekst
Abstrakt: Celem artykułu jest: (a) zainicjowanie dyskusji, która wypełniłaby lukę w badaniach nad literaturą dziecięcą i młodzieżową w Polsce, jaką jest brak pogłębionego namysłu nad płcią społeczno-kulturową przez pryzmat myśli feministycznej; (b) zaprezentowanie autorskiej metodologii badań, w której trzy tytułowe kategorie – ciało, głos i opowieść – zostają wykorzystane jako narzędzia analityczne służące czytaniu reprezentacji płci w książkach dla dzieci i młodzieży; (c) przedstawienie wstępnych wyników badań nad subwersywnymi i tradycyjnymi sposobami reprezentacji płci we współczesnej amerykańskiej i polskiej literaturze dla czytelników i czytelniczek dziecięcych w wieku 8–12 lat.
Słowa kluczowe: gender; feminizm; literatura dziecięca; literatura młodzieżowa; różnica seksualna; nowy materializm
Gender in Literature for Children: Feminist “Body, Voice, and Story” Methodology
Abstract: The aim of this article is to: (a) initiate a discussion on feminist and gender methodologies which are largely missing from Polish research on children and adolescent literature; (b) demonstrate and explain the author’s methodological approach in which the three title categories – body, voice, and story – are applied as analytical tools for exploring the representations of gender in books for children and young adults; and (c) present preliminary results of the author’s research project on subversive and status quo representations of gender in contemporary American and Polish literature for children aged 8-12.
Keywords: gender; feminism; children’s literature; adolescent literature; sexual difference; new materialism
Bibliografia
| Literatura podmiotu | ||||
| Colfer, C. (2012). The Land of Stories: The Wishing Spell. London, UK: Little Brown. | ||||
| Colfer, C. (2013). The Land of Stories: The Enchantress Returns. London, UK: Little Brown. | ||||
| Colfer, C. (2014). The Land of Stories: A Grimm Warning. London, UK: Little Brown. | ||||
| Gidwitz, A. (2016). The Inquisitor’s Tale: Or, the Three Magical Children and Their Holy Dog. New York, NY: Puffin Books. | ||||
| Kassjanowicz, D. (2014). Cześć, wilki! Warszawa: Dwie siostry. | ||||
| Kinney, Jeff. (2015). Diary of a Wimpy Kid. London, UK and New York, NY: Puffin Books (wyd. oryg. 2007). | ||||
| Kosik, R. (2015). Kuba i Amelia. Godzina duchów. Warszawa: Powergraph. | ||||
| Kosik, R. (2014). Amelia i Kuba. Godzina duchów. Warszawa: Powergraph. | ||||
| Maleszka, A. (2011). Magiczne drzewo. Olbrzym. Kraków: Znak Emotikon. | ||||
| Maleszka, A. (2010). Magiczne drzewo. Tajemnica mostu. Kraków: Znak. | ||||
| Riordan, R. (2017). The Trials of Apollo: The Hidden Oracle. London, UK: Puffin Books. | ||||
| Riordan, R. (2018a). The Trials of Apollo: The Dark Prophecy. London, UK: Puffin Books. | ||||
| Riordan, R. (2018b). The Trials of Apollo: The Burning Maze. London, UK: Puffin Books. | ||||
| Riordan, R. (2016a). Magnus Chase and the Gods of Asgard: The Sword of Summer. London, UK: Puffin Books. | ||||
| Riordan, R. (2016b). Magnus Chase and the Gods of Asgard: The Hammer of Thor. London, UK: Puffin Books. | ||||
| Riordan, R. (2017). Magnus Chase and the Gods of Asgard: The Ship of the Dead. London, UK: Puffin Books. | ||||
| Rowicki, P. (2017). 16.10 do Bergamo. Łódź: Wydawnictwo Literatura. | ||||
| Schlitz, L. A. (2012). Splendors and Glooms. Somerville, MA: Candlewick Press. | ||||
| Stelmaszyk, A. (2010). Kroniki Archeo. Tajemnica klejnotu Nefertiti. Kraków: Zielona Sowa. | ||||
| Strękowska-Zaremba, M. (2017). Dom nie z tej ziemi. Warszawa: Nasza Księgarnia | ||||
| Literatura przedmiotu | ||||
| Arendt, H. (2010). Kondycja ludzka (A. Łagodzka, tłum.). Warszawa: Aletheia (wyd. oryg. 1958). | ||||
| Bacchilega, C. (1997). Postmodern Fairy Tales: Gender and Narrative Strategies. Philadelphia, PA: University of Pennsylvania Press. https://doi.org/10.9783/9780812200638 |
||||
| Barad, K. (2012). Posthumanistyczna performatywność: ku zrozumieniu, jak materia zaczyna mieć znaczenie (J. Bednarek, tłum.). W: Gajewska, A. (red.). Teorie wywrotowe. Antologia przekładów (s. 323-360). Poznań: Wydawnictwo Poznańskie. | ||||
| Barad, K. (2007). Meeting the Universe Halfway: Quantum Physics and the Entanglement of Matter and Meaning. Durham and London: Duke University Press. https://doi.org/10.1215/9780822388128 |
||||
| Butler, J. (2008). Uwikłani w płeć. Feminizm i polityka tożsamości (K. Krasuska, tłum.). Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej (wyd. oryg. 1990). | ||||
| Butler, J. (2005). Giving an Account of Oneself. New York, NY: Fordham University Press. https://doi.org/10.5422/fso/9780823225033.001.0001 |
||||
| Butler, J. (1993). Bodies that Matter: On the Discursive Limits of “Sex”. New York, NY: Routledge. | ||||
| Butler, J. (1990) Gender Trouble: Feminism and the Subversion of Identity. New York, NY: Routledge. | ||||
| Cavarero, A. (2016). Inclinations. A Critique of Rectitude. (A. Minervini, A. Sitze, tłum.). Stanford, CA: Stanford University Press. | ||||
| Cavarero, A. (2005). For More than one Voice: Toward a Philosophy of Vocal Expression (P.A. Kottman, tłum.). Stanford, CA: Stanford University Press. | ||||
| Cavarero, A. (2000). Relating Narratives: Storytelling and Selfhood (P.A. Kottman, tłum.). London, UK and New York, NY: Routledge. | ||||
| Chmura-Rutkowska, I., M. Duda, M. Mazurek, A. Sołtysiak-Łuczak (2016). Gender w Podręcznikach. Projekt badawczy. Raport Tom 1-3, Warszawa: Fundacja Feminoteka. Pobrane z: http://gender-podreczniki.amu.edu.pl/ (19.12.2019). | ||||
| Chmura-Rutkowska, I. (2002). Fartuchowce i strażacy, czyli płeć w elementarzu. Forum Oświatowe 2(27), 47-64. | ||||
| Crago, H. (2011) Story. W: Paul, L., P. Nel (red.). Keywords for Children’s Literature (s. 207-213). New York, NY and London, UK: New York University Press. | ||||
| Curry, A. (2013). Environmental Crisis in Young Adult Fiction: A Poetics of Earth. New York, NY: Palgrave Macmillan. https://doi.org/10.1057/9781137270115 |
||||
| Derrida, J. (1999). O gramatologii (B. Banasiak, tłum.). Warszawa: Wydawnictwo KR (wyd. oryg. 1967). | ||||
| Dunn, P. A. (2015). Disabling Characters: Representations of Disability in Young Adult Literature. New York, NY: Peter Lang. https://doi.org/10.3726/978-1-4539-1508-0 |
||||
| Feuerstein, A. i Nolte-Odhiambo, C., red. (2017). Childhood and Pethood in Literature and Culture New Perspectives in Childhood Studies and Animal Studies. New York, NY: Routledge. https://doi.org/10.4324/9781315386218 |
||||
| Flanagan, V. (2014). Technology and Identity in Young Adult Fiction: The Posthuman Subject. London, UK i New York, NY: Palgrave Macmillan. https://doi.org/10.1057/9781137362063_2 |
||||
| Fuszara, M. (2007). Kobiety w polityce. Warszawa: Trio. | ||||
| Grosz, E. (2009). Rozdział I: Przeobrażanie ciał (M. Michalski, tłum.). Volatile bodies: Toward a corporeal feminism (wyd. oryg. 1994). Biblioteka Online Think Tanku Feministycznego. Pobrane z: http://www.ekologiasztuka.pl/pdf/f0071grosz.pdf (19.12.2019). | ||||
| Grosz, E. (1994). Volatile bodies: Toward a corporeal feminism. Bloomington, IN: Indiana University Press. | ||||
| Haase, D., red. (2004). Fairy Tales and Feminism: New Approaches. Detroit, MI: Wayne State University Press. | ||||
| Hegel, G.W.F. (1964). Wykłady o estetyce, tom II (A. Landman, J. Grabowski, tłum.). Warszawa: PWN. | ||||
| Jaques, Z. (2015). Children’s Literature and the Posthuman: Animal, Environment, Cyborg. New York, NY: Routledge. https://doi.org/10.4324/9780203581490 |
||||
| Kalinowska, E. (1997). Wizerunki dziewczynek i chłopców, kobiet i mężczyzn w podręcznikach szkolnych. W: R. Siemieńska (red.). Portrety kobiet i mężczyzn (s. 115-151). Warszawa: Scholar. | ||||
| Kokkola, L. (2013). Fictions of Adolescent Carnality: Sexy Sinner and Delinquent Deviants. Amsterdam and Philadelphia, PA: John Benjamins Publishing Company. https://doi.org/10.1075/clcc.1 |
||||
| Kristeva, J. (1986). Revolution in poetic language (M. Waller, tłum.). W: T. Moi (red.). The Kristeva Reader (s. 89-136). New York, NY: Columbia University Press. | ||||
| Lasoń-Kochańska, G. (2012). Gender w literaturze dla dzieci i młodzieży. Wzorce płciowe i kobiecy repertuar topiczny. Słupsk: Wydawnictwo Akademii Pomorskiej. | ||||
| Leszczyński, G. (2015). Wielkie małe książki. Lektury dzieci. I nie tylko. Poznań: Media Rodzina. | ||||
| Lieberman, M.R. (1972). Some day my prince will come: Female acculturation through the fairy tale. College English, 33(3), 383-395. https://doi.org/10.2307/375142 |
||||
| Nikolajeva, M. (2016). Recent trends in children’s literature research: Return to the body. International Research in Children’s Literature 9(2), 132-145. https://doi.org/10.3366/ircl.2016.0198 |
||||
| Ratelle, A. (2014). Animality and Children’s Literature and Film. London, UK and New York, NY: Palgrave Macmillan. https://doi.org/10.1057/9781137373168 |
||||
| Ricoeur, P. (2005). O sobie samym jako innym (B. Chełstowski, tłum.). Warszawa: PWN. | ||||
| Rowe, K.E. (1979). Feminism and fairy tales. Women’s Studies, 6(3), 237-257. https://doi.org/10.1080/00497878.1979.9978487 |
||||
| Trites, R.S. (2018). Twenty-First-Century Feminisms in Children’s and Adolescent Literature. Jackson, MS: University Press of Mississippi. https://doi.org/10.2307/j.ctv5jxnst |
||||
| Woolf, V. (1997). Własny pokój (A. Graff, tłum.). Warszawa: Wydawnictwo Sic! | ||||
| Zabrzewska, A. (2019). O ciałach, które się stają. Feminizm materialny w literaturze dla dzieci i młodzieży. Dzieciństwo. Literatura i Kultura 1(1), 259-272. https://doi.org/10.32798/dlk.17 |
||||
