Avant, wol. XII, nr 3, https://doi.org/10.26913/avant.2021.03.01
publikowane na licencji CC BY-NC-ND 3.0
Magdalena Szubielska 
Instytut Psychologii,
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Lublin
magdasz@kul.pl
Agata Sztorc
Galeria Labirynt, Lublin
agata.sztorc@labirynt.com
Przyjęto 19 stycznia 2020; zaakceptowano 10 maja 2021; opublikowano Online First 30 maja 2021. Pełny tekst
Abstrakt: Celem niniejszego quasi-eksperymentalnego badania było sprawdzenie, czy głuchota obniża rozumienie i podobanie się interaktywnych instalacji. Do udziału w badaniach zaproszono osoby głuche od urodzenia i słyszące. Obie grupy uczestników oglądały instalacje w galerii sztuki współczesnej, a następnie oceniały, w jakim stopniu rozumieją i na ile podobają im się te dzieła sztuki. Kontrolowano też zaangażowanie widzów w fizyczną interakcję z daną pracą (na podstawie deklaracji osób badanych). Potwierdziła się hipoteza 1, zgodnie z którą Głusi widzowie rozumieją instalacje gorzej niż słyszący. Z kolei, przeciwnie do przewidywań (hipoteza 2), osobom Głuchym instalacje podobały się bardziej niż słyszącym. Obydwa otrzymane efekty można wyjaśnić obniżoną zdolnością myślenia abstrakcyjnego osób Głuchych. Co istotne, niniejsze badania traktujemy jako pilotażowy. Ze względu na ich wąski zakres (materiał badawczy w większości stanowiły dzieła sztuki, których istotnym elementem był dźwięk) i wstępny charakter otrzymane wyniki nie powinny być generalizowane na odbiór sztuki współczesnej jako takiej przez osoby Głuche.
Słowa kluczowe: empiryczna estetyka; sztuka współczesna; osoby Głuche; osoby słyszące; język; myślenie
Aesthetic experience by the Deaf and hearing adults viewing interactive installations in an art gallery. Report from pilot studies
Abstract: The purpose of this quasi-experimental research was to study if deafness reduces understanding and liking of interactive installations. The research involved participants who were deaf from birth and participants who were hearing. Both groups of participants viewed the installations in a contemporary art gallery and then assessed to what extent they understood and how much they liked these artworks. The involvement of the audience in physical interaction with works of art was also assessed (based on the declarations of the participants). As predicted in the hypothesis 1, Deaf viewers understood the installations worse than the hearing viewers. Contrary to the prediction (the hypothesis 2), Deaf participants liked the installations more than the hearing participants. Both yielded effects can be explained by the reduced ability to abstract thinking in Deaf individuals. Importantly, we consider the present study as a pilot. Due to its narrow scope (the research material consisted mainly of works of art whose essential element was sound) and preliminary nature, the results obtained should not be generalised to the reception of contemporary art as such by Deaf people.
Keywords: empirical aesthetics; contemporary art; Deaf people; hearing people; language; thinking
Bibliografia
| Baldo, J. V., Paulraj, S. R., Curran, B. C. i Dronkers, N. F. (2015). Impaired reasoning and problem-solving in individuals with language impairment due to aphasia or language delay. Frontiers in Psychology, 6, 1523. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2015.01523 |
||||
| Chomsky N. (1972). Language and mind. New York: Harcourt Brace Jovanovich. | ||||
| Chomsky N. (1988). Language and problems of knowledge. Cambridge, Massachusetts: MIT Press. | ||||
| Chomsky N. (2006). Linguistics and cognitive science: Problems and mysteries. W: A. Kasher (red.), The Chomskyan Turn (s. 23-65). Cambridge, Massachusetts: Blackwell. | ||||
| Costall, A. (2012). Canonical affordances in context/Afordancje kanoniczne w kontekście. Avant: pismo awangardy filozoficzno-naukowej, 3(2), 296-304, 85-93. | ||||
| Derycke, B. (1994). Deaf guides in French museums. Museum International, 46(4), 48-50. https://doi.org/10.1111/j.1468-0033.1994.tb01208.x |
||||
| Dezeuze, A. (red.) (2010). The do-it-yourself artwork: participation from Fluxus to new media. Manchester, NY: Manchester University Press. | ||||
| Dotov, D. G., Nie, L. i de Wit, M. M. (2015). Understanding affordances: history and contemporary development of Gibson’s central concept/Zrozumieć afordancje : przegląd badań nad główną tezą Jamesa J. Gibsona. Avant: pismo awangardy filozoficzno-naukowej, 3(2), 28-39, 282-295. | ||||
| Edwards, L., Figueras, B., Mellanby, J. i Langdon, D. (2011). Verbal and spatial analogical reasoning in deaf and hearing children: the role of grammar and vocabulary. Journal of Deaf Studies and Deaf Education, 16(2), 189-197. https://doi.org/10.1093/deafed/enq051 |
||||
| Eikelenboom, M., Wattel, R. i de Vet, M. (2019). Listening with your eyes: an accessible museum for deaf and hard-of-hearing visitors. The International Journal of the Inclusive Museum, 12(3), 51-64. https://doi.org/10.18848/1835-2014/CGP/v12i03/51-64 |
||||
| Fodor J. A. (1975). The language of thought. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press. | ||||
| Gibson, J. J. (1979). The ecological approach to visual perception. Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Associates. | ||||
| Goss, J., Kollmann, E. K., Reich, C. i Iacovelli, S. (2015). Understanding the multilingualism and communication of museum visitors who are d/Deaf or hard of hearing. Museums & Social Issues, 10(1), 52-65. https://doi.org/10.1179/1559689314Z.00000000032 |
||||
| Gut, A. (2009). O relacji między myślą a językiem. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL. | ||||
| Kieruzalska, J. (2019). Sztuka współczesna jest za trudna dla Głuchych. Referat zaprezentowany podczas drugiej edycji Seminarium z cyklu “Sztuka łączenia”. Katowice: Muzeum Śląskie, 20.09.2019. | ||||
| Klawiter, A. (2012). What will you do to me when you see me?: perception as searching for affordances in the environment/Co ze mną zrobisz, kiedy mnie zobaczysz?: percepcja jako wyszukiwanie ofert (affordances) w otoczeniu. Avant: pismo awangardy filozoficzno-naukowej, 3(2), 11-16, 261-266. | ||||
| Leder, H., Belke, B., Oeberst, A., & Augustin, D. (2004). A model of aesthetic appreciation and aesthetic judgments. British Journal of Psychology, 95(Pt 4), 489-508. https://doi.org/10.1348/0007126042369811 |
||||
| Leder, H., & Nadal, M. (2014). Ten years of a model of aesthetic appreciation and aesthetic judgments: The aesthetic episode-Developments and challenges in empirical aesthetics. British Journal of Psychology, 105(4), 443-464. https://doi.org/10.1111/bjop.12084 |
||||
| Martins, P. R. (2016). Engaging the d/Deaf audience in museums: a case study at the Calouste Gulbenkian Museum. Journal of Museum Education, 41(3), 202-209. https://doi.org/10.1080/10598650.2016.1193316 |
||||
| Mayberry, R. I. i Lock, E. (2003). Age constraints on first versus second language acquisition: Evidence for linguistic plasticity and epigenesist. Brain and Language, 87(3), 369-384. https://doi.org/10.1016/S0093-934X(03)00137-8 |
||||
| Mayberry, R. I., Lock, E. i Kazmi, H. (2002). Linguistic ability and early language exposure. Nature, 417(6884), 38. https://doi.org/10.1038/417038a |
||||
| Miecznicka, M (red.) 2015. Sztuka w naszym wieku. Warszawa: Fundacja Sztuki Polskiej ING. | ||||
| Muth, C., & Carbon, C.-C. (2013). The Aesthetic Aha: On the pleasure of having insights into Gestalt. Acta Psychologica 144(1), 25-30. https://doi.org/10.1016/j.actpsy.2013.05.001 |
||||
| Muth, C., Pepperell, R., & Carbon, C.-C. (2013). Give me Gestalt! Preference for cubist artworks revealing high detectability of objects. Leonardo, 46(5), 488-489. https://doi.org/10.1162/LEON_a_00649 |
||||
| Pelowski, M., Leder, H., Mitschke, V., Specker, E., Gerger, G., Tinio, P. P. L., Vaporova, E., Bieg, T. i Husslein-Arco, A. (2018). Capturing aesthetic experiences with installation art: an empirical assessment of emotion, evaluations, and mobile eye tracking in Olafur Eliasson’s “Baroque, Baroque!”. Frontiers in Psychology, 9, 1255. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2018.01255 |
||||
| Pelowski, M., Specker, E., Gerger, G., Leder, H. i Weingarden, L. S. (2018). Do you feel like I do? A study of spontaneous and deliberate emotion sharing and understanding between artists and perceivers of installation art. Psychology of Aesthetics, Creativity, and the Arts. https://doi.org/10.1037/aca0000201 |
||||
| Peterson, C. C. (2016). Empathy and theory of mind in deaf and hearing children. Journal of Deaf Studies and Deaf Education, 21(2), 141-147. https://doi.org/10.1093/deafed/env058 |
||||
| Pinker, S. (1995). The language instinct. How the mind creates language. New York: Harper Collins Publishers. | ||||
| Rosenstein, J. (1961). Perception, cognition and language in deaf children: (A critical analysis and review of the literature). Exceptional Children, 27(5), 276-284. https://doi.org/10.1177/001440296102700509 |
||||
| Russell, P. A. (2003). Effort after meaning and the hedonic value of paintings. British Journal of Psychology, 94(1), 99-110. https://doi.org/10.1348/000712603762842138 |
||||
| Sapir, E. (1978). Kultura, język, osobowość. Warszawa: PIW. | ||||
| Sommer, L. K. i Klöckner, C. A. (2019). Does activist art have the capacity to raise awareness in audiences?-A study on climate change art at the ArtCOP21 event in Paris. Psychology of Aesthetics, Creativity, and the Arts. https://doi.org/10.1037/aca0000247 |
||||
| Sommer, L. K., Swim, J. K., Keller, A. i Klöckner, C. A. (2019). “Pollution Pods”: The merging of art and psychology to engage the public in climate change. Global Environmental Change, 59, 101992. https://doi.org/10.1016/j.gloenvcha.2019.101992 |
||||
| Swami, V. (2013). Context matters: investigating the impact of contextual information on aesthetic appreciation of paintings by Max Ernst and Pablo Picasso. Psychology of Aesthetics, Creativity, and the Arts, 7(3), 285-295. https://doi.org/10.1037/a0030965 |
||||
| Szubielska, M. i Imbir, K. (2021). The aesthetic experience of critical art: The effects of the context of an art gallery and the way of providing curatorial information. PLOS ONE, 16(5): e0250924. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0250924 |
||||
| Szubielska, M. Imbir, K. i Szymańska, A. (2019). The influence of the physical context and knowledge of artworks on the aesthetic experience of interactive installations. Current Psychology. https://doi.org/10.1007/s12144-019-00322-w |
||||
| Szubielska, M., Ratomska, M., Wójtowicz, M. i Szymańska, A. (2020). The effect of educational workshops in an art gallery on children’s evaluation and interpretation of contemporary art. Empirical Studies of the Arts, 38(2), 135-148. https://doi.org/10.1177/0276237418790917 |
||||
| Szubielska, M., Szary, A. i Sztorc, A. (2019). The influence of listening to curatorial information on emotions caused by artworks, and the assessment of contemporary art by students. Research in the space of an art gallery. Przegląd Badań Edukacyjnych [Educational Studies Review], 28(1), 57-75. https://doi.org/10.12775/PBE.2019.004 |
||||
| Szubielska, M. i Sztorc, A. (2019). An empirical study on the aesthetic reception of interactive installations by creators and viewers – the trouble with interdisciplinary explanation. Referat zaprezentowany podczas 4th Avant Conference “Trends in interdisciplinary studies”. Porto, 24.-26.10.2019. | ||||
| Tröndle, M., Kirchberg, V. i Tschacher, W. (2014). Is this art? An experimental study on visitors’ judgement of contemporary art. Cultural Sociology, 8(3), 310-332. https://doi.org/10.1177/1749975513507243 |
||||
| Wachowski, W. (2017). Jak działają rzeczy społeczne. Poznanie, normatywność i dizajn dla mas. Avant: Trends in Interdisciplinary Studies, 8(3), 57-75. https://doi.org/10.26913/80302017.0112.0002 |
||||
| Whorf, B. L. (1982). Język, myśl i rzeczywistość. Warszawa: PIW. | ||||
