Gdyby Greimas czytał „Tytusa”

Avant, wol. XIII, nr 3, https://doi.org/10.26913/avant.3202219
publikowane na licencji CC BY-NC-ND 3.0

Małgorzata Lisowska-Magdziarz
Uniwersytet Jagielloński
malgorzata.lisowska-magdziarz@uj.edu.pl

Przyjęto 10 lipca 2021; zaakceptowano 19 lipca 2022; opublikowano 25 kwietnia 2023. Pełny tekst

Abstrakt: Artykuł jest próbą analizy wybranych elementów z komiksów Henryka Chmielewskiego o Tytusie, Romku i A’Tomku przy pomocy kwadratu semiotycznego i werydykcyjnego Algirdasa Greimasa. Kwadraty, użyte jako poręczne narzędzia analityczne o dużej i łatwo osiągalnej mocy eksplikacyjnej, służą tu do ujawnienia wewnętrznie dwuznacznej, wywrotowej natury komiksu.

Słowa kluczowe: ideologia; komiks; kwadrat semiotyczny; narracja; semiologia; werydykcja

If Greimas read “Titus“

Abstract: The article contains an attempt at the analysis of chosen elements of Henryk Chmielewski’s comic strip about the adventures of Tytus, Romek and A’Tomek, carried out with the means of Algirdas Greimas’s semiotic and veridictory squares. The squares, used as the analytical devices of big and easily accessible explicatory potential, serve to reveal the internally ambiguous, transgressive nature of Chmielewski’s work.

Keywords: comic strip; ideology; narrative; semiology; semiotic square; veridiction

Bibliografia

Becker, T. (2010). Formalizm to pułapka. Scota McClouda poglądy na komiks. Zeszyty Komiksowe, 10, 40-42.

Courtés, J. (1991). Analyse sémiotique du discours. De l’énonce à l’énonciacion. Paris: Hachette.

Dejnarowicz, B. (2021). Tytus, Romek i A’Tomek. Substance only (blog). Pobrano z: https://www.substanceonly.net/tytus-romek-i-atomek (05.07.2021).

Dunin, J. (1974). Papierowy bandyta. Książka kramarska i brukowa w Polsce. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie.

Eisner, W. (1985). Comics and Sequential Art. Principles and Practices from the Legendary Cartoonist. New York: Poorhouse Press.

Eisner, W. (2001). Graphic Storytelling and Visual Narrative. New York: Poorhouse Press.

Gąsowski, P. (2016). Wprowadzenie do kognitywnej poetyki komiksu. Poznań: Instytut Kultury Popularnej.

Grzegorczyk, A. i Loba, M. (red.). (1998). Idąc za Greimasem. Warszawa: Wydawnictwo Fundacja Humaniora.

Greimas, A. J. (1983). Structural semantics: an attempt at method. Lincoln: University of Nebraska Press.

Greimas A. J. (1987). On Meaning. Selected Writings inn Semiotic Theory. Minneapolis: University of Minneapolis Press.

Greimas, A. J. i Courtés J. (1982). Semiotics and language: An analytical dictionary. Bloomington: Indiana University Press.

Jameson, F. (1987). Foreword. W: A. J. Greimas, On Meaning. Selected Writings in Semiotic Theory (s. I-XLV). Minneapolis: University of Minneapolis Press.

Felluga, D. F. (2011). Modules on Greimas: On the Semiotic Square. W: Introductory Guide to Critical Theory. Purdue University. Pobrano z: http://www.purdue.edu/guidetotheory/narratology/modules/greimassquare.html (05.07.2021).

McCloud, D. (2015). Zrozumieć komiks. Warszawa: Wydawnictwo Kultura Gniewu.

McCloud, D. (2021). Stworzyć komiks. Warszawa: Wydawnictwo Kultura Gniewu.

Przybylski, R. (1978). Świat komiksu. Sztuka, 2, 19-27.

Szwajkowska, A. (2017). Tytus, Romek i A’Tomek z perspektywy komunikatywizmu. Acta Universitatis Lodziensis – Folia Litteraria Polonica, 3(41), 181-197. Pobrane z: https://czasopisma.uni.lodz.pl/polonica/article/view/3312/2904 (05.07.2021). https://doi.org/10.18778/1505-9057.41.12

Szyłak, J. (1999). Komiks w kulturze ikonicznej XX wieku. Wstęp do poetyki komiksu. Gdańsk: słowo/obraz/terytoria.

Szyłak, J. (2000). Poetyka komiksu. Warstwa ikoniczna i językowa. Gdańsk: słowo/obraz/terytoria.

Toeplitz, K. T. (1985). Sztuka komiksu. Próba deﬁnicji nowego gatunku artystycznego. Warszawa: Czytelnik.

Tytus, Romek i A’Tomek. Oficjalna strona Papcia Chmiela. Pobrane z: https://tytusromekiatomek.pl/ (05.07.2021).

Wysłouch, S. (1997). Magiczny kwadrat Greimasa. W: A. Grzegorczyk. (red.), Semiotyczne olśnienia. Szkice o teorii A.J. Greimasa (s. 85-94). Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora.