Avant, wol. XI, nr 3, doi: 10.26913/avant.2020.03.04
publikowane na licencji CC BY-NC-ND 3.0
Anna Adamowicz
Wydział Filozoficzny
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
anka.adamovvicz @ gmail.com
Publikacja Online First: 29 grudnia 2019 Pełny tekst
Abstrakt: Celem niniejszego wywodu jest zbadanie, jakie warunki muszą być spełnione, aby dane działanie można było uznać za potencjalnie kontrhegemoniczne. Pojęcie hegemonii jest rozumiane poprzez stabilizującą ją infrastrukturę. Zastosowana metodologia opiera się na analizie języka, mediów i praktyk społecznych oraz kształtujących ich materii w kontekście zagadnienia, jakim są feminatywy (żeńskie formy nazw zawodów oraz funkcji pozazawodowych) oraz związane z nimi procesy emancypacyjne. Pytanie o to, w jaki sposób zmiana w ramach ideologii rozumianej jako infrastruktura może prowadzić do oczekiwanej zmiany społecznej, jest osią analityczną niniejszego wywodu. Tekst dzieli się na dwie części: teoretyczną, w której omówione zostaną podwaliny filozoficzne i socjologiczne, oraz krytyczną analizę kultury kształtującą pole walki o emancypację językową i społeczną. Analiza języka jako jednocześnie narzędzia i performatywu, opiera się na feministycznej korekcie filozofii języka.
Słowa kluczowe: feminatywy; język; akty mowy; hegemonia; performatywność; sprawczość; infrastruktura; kontrhegemonia
Social and linguistic potentials of counterhegemony. Feminist case studies
Abstract: The purpose of this paper is to examine what conditions must be met for a given action to be considered potentially counter-hegemonic. The concept of hegemony is understood througout the optics of ethnographical based infrastructure. The question of how a change within the ideology understood as infrastructure tool can lead to the expected social change is the analytical axis of this article. The text is divided into two parts. First one, theoretical, in which the philosophical and sociological foundations are present and the second one that contains choice of case studies described by the ethnographic method. The analysis of language as both a tool and a performance is based on a feminist correction of the philosophy of language.
Keywords: feminine job titles; language; speech acts; hegemony; performativity; agency; infrastructure; counterhegemony
Bibliografia
| Arcimowicz, K. (2008). Nowe wzory relacji mężczyzna – dziecko w polskich mediach. W: J. Izdebska (red.), Media elektroniczne – kreujące obraz rodziny i dziecka (s. 228-239. Białystok: Trans Humana Wydawnictwo Uniwersyteckie. | ||||
| Austin, J.L. (1993). Mówienie i poznawanie. Warszawa, Polska: Wydawnictwo Naukowe PWN. | ||||
| Bal, M. (2012). Wędrujące pojęcia w naukach humanistycznych. Warszawa, Polska: Narodowe Centrum Kultury. | ||||
| Bhabha, H.K. (1996). Postmodernism/postcolonialism. W: R.S. Nelson, R. Shiff (red.), Critical terms for art history. Chicago: University of Chicago Press, 435-451. | ||||
| Bobako, M. (2010). Demokracja wobec różnicy. Multikulturalizm i feminizm w perspektywie polityki uznania. Poznań, Polska: Wydawnictwo Poznańskie. | ||||
| Bourdieu, P. (2007). Szkic teorii praktyki poprzedzony trzema studiami na temat etnologii Kabylów. Kęty, Polska: Wydawnictwo Marek Derewiecki. | ||||
| Carlson, M. (2007). Performans. Warszawa, Polska: Wydawnictwo Naukowe PWN. | ||||
| Červinková, H. (2012). Badania w działaniu i zaangażowana antropologia edukacyjna. Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja, 1(57),7 – 18. | ||||
| Domańska, E. (2007). Zwrot performatywny we współczesnej humanistyce, Teksty Drugie 5, 48-61. | ||||
| Fisher, M. (2009). Capitalist realism. Is there no alternatives? London, UK: Zero Books. | ||||
| Fuszara, M. (2008). Nowi mężczyźni? Zmieniające się modele męskości we współczesnej Polsce, Warszawa, Polska: Wydawnictwo Trio, 133. | ||||
| Gargallo, F. (2007). Feminismo latinoamericano. Revista venezolana de estudios de la mujer 12, 17-34. | ||||
| González, V., Kampwirth, K. (2001). Radical Women in Latin America: Left and Right. Pensylwania, USA: Pennsylvania State University Press. | ||||
| Gramsci, A. (1991). Zeszyty filozoficzne. Warszawa, Polska: Biblioteka Klasyków Filozofii | ||||
| Jensen, S.Q. (2011). Othering, identity formation and agency. Qualitative Studies 2 (2), 63-78. https://doi.org/10.7146/qs.v2i2.5510 |
||||
| Krysiak, P. (2016). Feminatywa w polskiej tradycji leksykograficznej. Rozprawy komisji językowej 42, 83-90. | ||||
| Leigh Star, S. (1999). The Ethnography of Infrastructure, American Behavioral Scientist 43, 377-391. https://doi.org/10.1177/00027649921955326 |
||||
| Perez Criado C. (2019). Invisible Women: exposing data bias in a world designed for men. New York, US: Random House UK Ltd. | ||||
| Rakowski, T. (2013). Etnografia/animacja/sztuka. Nierozpoznane wymiary rozwoju kulturalnego, Warszawa, Polska: Narodowe Centrum Kultury. | ||||
| Said, E. (1991). Orientalizm. Poznań, Polska: Zysk i S-ka. | ||||
| Said, E. (2009). Kultura i imperializm. Kraków, Polska: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego. | ||||
| Schechner, R. (2002). Performance Studies: An Introduction. Nowy Jork, US: Routledge Publishing. | ||||
| Schlag, G. (1768). George Schlags gründliche und vollständige Polnische Sprachlehre: die nicht aus andern ausgeschrieben, noch ganz nach den Grammatiken andrer Sprachen eingerichtet, sondern durch vieles Nachsinnen allein auf die eigentliche Beschaffenheit der Polnischen Sprache gegründet, und auf Deutsch in diese Forme zusammen gebracht. Breslau: Wilhelm Gottlieb Korn. | ||||
| Spivak, G.Ch. (1988). Can the subaltern speak? Basingstoke UK: Palgrave Macmillan. https://doi.org/10.1007/978-1-349-19059-1_20 |
||||
| Bhattacharya, B., Srivastava N. (2013). The Postcolonial Gramsci, Nowy Jork, US: Routledge Publishing | ||||
| Strony internetowe | ||||
| Partia Razem [partiarazem]. (2019, 24 października). Udało się. Wszystko załatwione, podpisane, przyklepane. Razem ma sześć parlamentarzystek! [Tweet] Pobrane 10.11.2019 z: https://twitter.com/partiarazem/status/1187360803609108481 | ||||
| Ziemkiewicz, R. (2019, 17 listopada). Zapowiedź wideo czasopisma Do Rzeczy nr 47. Pobrane 10.11.2019 z: https://dorzeczy.pl/kraj/120715/do-rzeczy-nr-47-gwalt-na-jezyku-polskim-jak-feministki-probuja-zepsuc-polszczyzne.html | ||||
