Avant, wol. XI, nr 3, doi: 10.26913/avant.2020.03.10
publikowane na licencji CC BY-NC-ND 3.0
Edyta Pietrzak
Instytut Nauk Społecznych i Zarządzania Technologiami
Politechnika Łódzka
edyta.pietrzak @ p.lodz.pl
Publikacja Online First: 9 stycznia 2020 Pełny tekst
Abstrakt: Jeżeli zastanowimy się, jak teorie feministyczne zmieniły naukę o polityce, jak wpłynęły na jej epistemologię i metodologię oraz czy przyczyniły się do istotnych zwrotów poznawczych w jej ramach, zacząć musimy od konstatacji, że choć teorie te są na wskroś polityczne i odnoszą się do relacji między płcią a władzą, to jednak feminizm powstał jako ideologia ruchu społecznego, a zatem poza akademią. Przejęcie teorii feministycznych przez nauki polityczne nigdy nie dokonało się na poziomie satysfakcjonującym obie strony, jak to miało miejsce w przypadku socjologii czy historii. Mamy tu zatem historię trudnej relacji. Historię dwóch paradygmatów i perspektyw, historię dwóch sióstr. Starszej, Krytyki, aktywistki o zmiennych nastrojach i poglądach, wymykającej się schematom, oraz młodszej, Teorii, zdystansowanej i ważącej słowa, ale też rzadziej idącej za głosem serca. Feministyczna politologia nieustannie odwoływać się musi do szeroko pojętej myśli i krytyki feministycznej oraz dostosowywać do niej swój program badawczy. Z jednej strony, krytyka feministyczna okazuje jednak feministycznej politologii niewiele aprobaty i zainteresowania, bo wydaje się ona niewystarczająco śmiała i nie doprowadziła jeszcze analiz polityki do dostatecznie radykalnych wniosków. Z drugiej strony, feministyczna politologia czerpiąca z krytyki feministycznej jest także nie do końca atrakcyjna dla tradycyjnej, „twardej” politologii głównego nurtu, która niezupełnie rozumie jej interdyscyplinarność, przekraczanie granic metodologicznych i korzystanie z różnorodnych słowników. Odbierane jest to jako zagrożenie dla tożsamości dyscypliny naukowej odwołującej się do specjalistycznej wiedzy, a tym samym sytuuje politologię feministyczną na marginesach. Ta trudna relacja ma oczywiście swoje plusy i minusy i im będzie poświęcony ten artykuł. Tekst składa się z trzech części: wprowadzenia podejmującego temat polityczności feminizmu, prezentacji perspektyw feministycznych w politologii oraz argumentów przemawiających za hipotezą, że Teoria (feministyczna politologia) znajduje się dwa kroki za Krytyką (aktywistkami, radykalnymi feministkami).
Słowa kluczowe: feminizm; nauka o polityce; teoria feministyczna, teoria polityki; krytyka feministyczna
Feminist political science. About two sisters: Critique and Theory
Abstract: Before we consider how feminist theories changed political science, how they influenced its epistemology and methodology, and whether they contributed to significant cognitive turns within its framework, we first have to observe that, although feminism is thoroughly political and refers to the relationship between gender and power, it was created as an ideology of a social movement, and therefore outside the academy. The adoption of feminist theories by political science has never been as mutually satisfactory as in the case of sociology or history. Rather, it has been a history of a difficult relationship, a history of two paradigms or two sisters. The elder, Critique, is a pattern-defying activist of changing moods and views; the younger, Theory, is distanced and likes to weigh words but also follows the voice of her heart, albeit less often. Feminist political science must constantly refer to feminist thought and criticism in its broadest sense and adapt its research programme accordingly. Feminist criticism, however, shows little approval of or interest in feminist political science, regarding it as insufficiently bold and so far unable to reach sufficiently radical conclusions in its analysis of politics. On the other hand, feminist political science, drawing on feminist criticism, is also not entirely attractive to the traditional, “hard” mainstream of political science which does not fully understand its interdisciplinarity, crossing methodological boundaries and using various dictionaries. Such features are perceived as a threat to the identity of a scientific discipline that refers to specialist knowledge, placing feminist political science on the margins. The article discusses the pros and cons of this difficult relationship. Since it focuses on theories, the approach will be a epistemological and methodological. The text consists of three parts: an introduction to feminist politics, a presentation of feminist perspectives in political science, and the arguments supporting the hypothesis that Theory (feminist political science) is two steps behind Critique (activists, radical feminists).
Keywords: feminism; political science; feminist theory, political theory; feminist critique
Bibliografia
| Allen, J. (1990). Does Feminism Need a Theory of “the State”? W: S.Watson (red.) Playing the State: Australian Feminist Interventions. London: Verso. | ||||
| Arendt, H.(2000). Kondycja ludzka. Warszawa: ALETHEIA. | ||||
| Barad, K. (2012). On Touching – The Inhuman That Therefore I Am, differences. A Journal of Feminist Studies. 23 (3), 206-223. https://doi.org/10.1215/10407391-1892943 |
||||
| Barad, K. (2014). Diffracting Diffraction: Cutting Together-Apart. Paralax. 20, 2014(3). Pobrano z https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/13534645.2014.927623?scroll=top&needAccess=true https://doi.org/10.1080/13534645.2014.927623 |
||||
| Benhabib, S. (2006). Another Cosmopolitanism. New York: Oxford University Press. https://doi.org/10.1093/acprof:oso/9780195183221.001.0001 |
||||
| Borkowska, G., Sikorska L. (2000). Krytyka feministyczna, Siostra teorii i historii literatury. War-szawa: IBL. | ||||
| Brenan, T., Pateman, C. (1979). Mere Auxiliaries to the Commmonwelth: Women and the Origins of Liberalism. Political Studies, 27 (2), 183-200. https://doi.org/10.1111/j.1467-9248.1979.tb01198.x |
||||
| Caroll, S., Zerilli L. (1993). Feminist Challenges to Political Science, w: A..W. Finifer (ed.), Politi-cal Science: The State of the Discipline. Washington DC: American Political Science Associa-tion. | ||||
| Clark, L., Lange, L. (1979). The Sexism od Social and Political Theory: Women and Reproduction from Plato to Nietzsche, Toronto: Toronto University Press. | ||||
| Connell, R. (1990). Gender and Power: Society, the Person and Sexual Politics, London: Polity Press. | ||||
| Di Stefano, C. (1990). Dilemmas of Difference. W: L. Nicholson (red.), Feminism/Postmodernism. Nowy Jork: Routledge. | ||||
| Diamond, I., Hartsock, N. (1988). Beyond Interests in Politics: A Comment on Virginia Sapiro’s When are Intrests Interesting? The Problem of Political Representation of Women. W: A. Philips (red.), Feminism and Politics. Oxford: Oxford University Press. | ||||
| Esping-Anderson, G. (1990). The Three Worlds of Welfare Capitalism. Cambrigde: Polity Press. | ||||
| Fraser, N. (2014). Drogi feminizmu. Od kapitalizmu państwowego do neoliberalnego kryzysu. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej. | ||||
| Gilligan, C. (1982). In A Different Voice. Cambridge Mass: Harvard University Press. | ||||
| Gould, C. C. (2004). Globalizing Democracy and Human Rights. Cambridge: Cambridge Universi-ty Press. https://doi.org/10.1017/CBO9780511617096 |
||||
| Hartsock, N. (1998). The Feminist Standpoint: Developing the Ground for a Specifically Feminist Historical Materialism. W: S. Harding, M. B. Hintikka (red.), Discoversing Reality. Boulder Co: Westivew Press. | ||||
| Hawkesworth, M. (1994). Polity Studies within a Feminist Frame. Policy Science, 27(2-3), 97-118. https://doi.org/10.1007/BF00999883 |
||||
| Kobiety w polskiej politologii. Pobrano z http://kobietywpolitologii.pl/o-projekcie/ (27.06.19). | ||||
| Kołodziejczak, M. (2011). Politologia wobec feminizmu a feminizm wobec politologii. Przegląd Politologiczny, (2), 7-18. https://doi.org/10.14746/pp.2011.16.2.1 |
||||
| Lovenduski, J. (1998). Gendering Research in Political Science. American Review of Political Sci-ence, (1), 333-356. https://doi.org/10.1146/annurev.polisci.1.1.333 |
||||
| Moi, T., Walicka-Heckuel. M. (1999). Feminizm jest polityczny. Teksty Drugie 4/5/6(22/23/24), 97-114. | ||||
| Okin, S. (1989). Justice, Genser and the Family. Nowy Jork: Pasic Books. | ||||
| Philips, A. (red.) (1998). Feminism and Politics. Oxford: Oxford University Press. | ||||
| Pringle, R., Watson, S. (1992). Women’s Interests and the Post-structuralist State. W: A. Przewor-ski, Democracy and the market: Political and Economic Reform in Eastern Europe and Latin America. Cambridge: Cambridge University Press. | ||||
| Randall, V. (2006). Feminism W: D. March, G. Stokre (red.), Teorie i metody w naukach o polity-ce. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego. | ||||
| Robinson, F. (1999). Globalizing Ethics. Feminist Theory and International Relations. London: Sage. | ||||
| Sapiro, V. (1979). Sex and Games: On Oppression and Rationality. British Journal of Political Science, (9), 385-408. https://doi.org/10.1017/S0007123400001903 |
||||
| Sapiro, V. (1998). Feminist Studies and Political Science – and vice versa. W: A. Philips (red.), Feminism and Politics. Oxford: Oxford University Press. | ||||
| Ślęczka, K. (1999) Feminizm. Katowice: Wydawnictwo Książnica. | ||||
| Squires, J. (1999). Gender in Political Theory. Cambridge: Polity Press. | ||||
Tronto, J. (1993). Moral Boundaries. A Political Argument for an Ethic of Care. New York, Lon-don: Routledge.
Czasopismo „Avant” – zadanie finansowane w ramach umowy 711/P-DUN/2019 ze środków Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę.
|
||||
