Myśl, emancypacja, kobiecość. Zaangażowana filozofia feministyczna Simone de Beauvoir

Avant, wol. XI, nr 3, doi: 10.26913/avant.2020.03.14
publikowane na licencji CC BY-NC-ND 3.0

Michał Bomastyk
Instytut Filozofii
Uniwersytet Mikołaja Kopernika
michalbomastyk @ gmail.com

Publikacja Online First: 26 stycznia 2020 Pełny tekst

Abstrakt: Celem niniejszego artykułu jest zaprezentowanie postaci Simone de Beauvoir jako filozofki i feministki oraz wskazanie, że jej aktywistyczna postawa jest ściśle skorelowana z jej myślą filozoficzną. Analiza wybranych tekstów filozoficznych badaczki pozwala dostrzec, że feminizm i filozofia mogą wzajemnie współpracować, dzięki czemu filozofia może być poznawczo bardziej trafna oraz zaangażowana aktywistycznie. Celem artykułu jest także zwrócenie uwagi na ważność myśli de Beauvoir, która, co prawda, jest znana w teoriach feministycznych i genderowych, niemniej w filozofii często jest pomijana.

Słowa kluczowe: feminizm; osoby interpłciowe; osoby z tożsamością niebinarną; niebinarne pojęcie płci; Karen Barad

Thought, Emancipation, Femininity. Simone de Beauvoir’s Involved Feminist Philosophy

Abstract: The aim of this article is to present Simone de Beauvoir as a philosopher and a feminist. It is also needed to point out that her activistic approach is strictly correlated with her philosophical attitude. The analysis of chosen texts of the researcher allows to see that feminism and philosophy can cooperate. Thanks to this cooperation, philosophy can be epistemologically more accurate and politically involved. The aim is also to draw an attention to the importance of de Beauvoir’s thought which is known in feminist and gender theories but in philosophy is, more often than not, ignored.

Keywords: Simone de Beauvoir; existential philosophy; feminist philosophy; freedom; transcendence; activism

Bibliografia

Arystoteles. (1979). O rodzeniu się zwierząt. (P. Siwek, tłum.). Warszawa, Polska: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Bartosiak, K. (2018). Między filozofią a literaturą: Simone de Beauvoir koncepcja powieści metafi-zycznej. Sensus Historiae, XXXI (2), 101-124.

Beauvoir, de S. (2000). The Ethics of Ambiguity. Secaucus. USA: Citadel Press.

Beauvoir, de S. (2004). An Eye for an Eye. W: Simons, M. A., Timmerman, M., Mader, M. B. (red.). Philosophical Writings (s. 245-260). Champaign, USA: University of Illinois Press.

Beauvoir, de S. (2004). Moral Idealism and Political Realism. W: Simons, M. A., Timmerman, M., Mader, M. B. (red.). Philosophical Writings (s. 175-194). Champaign, USA: University of Il-linois Press.

Beauvoir, de S. (2006). Conversations with Jean-Paul Sartre (red. Anderson, P., Fraser, R., Hoare, Q). London, UK: Seagull Books.

Beauvoir, de S. (2014). Druga płeć. (G. Mycielska, M. Leśniewska, tłum.). Warszawa, Polska: Wydawnictwo Czarna Owca.

Beauvoir, de S. (2015). Everyday Sexism. W: Simons, M. A., Timmermann, M. (red.). Feminist Writings (s. 240-241). Urbana, Chicago, Springfield, USA: University of Illinois Press,

Beauvoir, de S. (2015). Femininity: The Trap. W: Simons, M. A., Timmermann, M. (red.). Feminist Writings (s. 42-47). Urbana, Chicago, Springfield, USA: University of Illinois Press.

Beauvoir, de S. (2015). When all the Women of the World. W: Simons, M. A., Timmermann, M. (red.). Feminist Writings (s. 256-257). Urbana, Chicago, Springfield, USA: University of Illi-nois Press. https://doi.org/10.5406/illinois/9780252039003.001.0001

Bergoffen, D. (2018). Simone de Beauvoir. W: E. Zalta (red.), Stanford encyclopedia of philosophy. Pobrano 04.11.2019 z: https://plato.stanford.edu/entries/beauvoir/ https://doi.org/10.1093/oxfordhb/9780198755340.013.21

Connell, R.W. (1987). Gender and Power. Society, the Person and Sexual Politics. Cambridge, UK: Polity Press.

Derra, A. (2016). Między samokolonizacją, a wykluczeniem. Filozoficzne fantazje o kobiecie upra-wiającej filozofię. Czas Kultury, 4, 138-145.

Derra, A. (2016). Przemilczane i zapomniane. O zjawisku Matyldy, czyli systemowym umniejsza-niu roli kobiet w nauce. Ethos, 113, 203-220.

Freud, S. (1993). Totem i tabu. (J. Prokopiuk, M. Poręba, tłum.). Warszawa, Polska: Wydawnic-two KR.

Friedan, B. (2012). Mistyka kobiecości. (A. Grzybek, tłum.). Warszawa, Polska: Wydawnictwo Czarna Owca.

Haraway, D. (2008). When Species Meet. Minneapolis, USA: University of Minnesota Press.

Haraway, D. (2014). Wiedza usytuowana: problem z nauką w feminizmie a przywilej przyjęcia częściowej, niepełnej perspektywy. (A. Derra, tłum.). W: Bińczyk, E., Derra, A. (red.). Studia nad nauką i technologią. Wybór tekstów (s. 103-139). Toruń, Polska: Wydawnictwo Naukowe UMK.

Haraway, D. (2016). Staying with the Trouble. Making Kin in the Chthulucene. Durham, London, UK: Duke University Press. https://doi.org/10.1215/9780822373780

Heinämaa, S. (2010). Simone de Beauvoir. W: Seep, H. R., Embree, L. (red.). Handbook of Phe-nomenological Aesthetics (s. 41-44). Berlin, Niemcy: Springer. https://doi.org/10.1007/978-90-481-2471-8_7

Hobson, D. (2015). Gospodynie domowe. Izolacja jako opresja.(E. Bodal, N. Strelau, tłum.). Avant, VI (1), 117-135. https://doi.org/10.26913/60102015.0108.0008

hooks, b. (2000). Where we stand: class matters. New York, London, USA/UK: Routledge.

Kruks, S. (2005). Simone de Beauvoir and the Politics of Privilege. Hypatia, 20 (1), 178-205. https://doi.org/10.1111/j.1527-2001.2005.tb00378.x

Kuryło, K. (2017). “Manifest 343 dziwek”, które mają odwagę powiedzieć “ja też usunęłam ciążę”. Codziennik Feministyczny. Pobrano 04.11.2019 z http://codziennikfeministyczny.pl/manifest-343-dziwek-ktore-maja-odwage/

Le Doeuff, M. (2007). Hipparchia’s Choice. An Essay Concerning Women, Philosophy, Etc. New York, USA: Columbia University Press.

Mann, B. (2018). The Difference of Feminist Phenomenology: The Case of Shame. Puncta. Jour-nal of Critical Phenomenology, 1, 41-73. https://doi.org/10.31608/PJCP.v1i1.4

Morgan, E. (2007). Pochodzenie kobiety. (M. Danicka-Kosut, tłum.). Warszawa, Polska: Wydawnictwo Anadiomene.

Murphy, A. V. (2012). Ambiguity and Precarious Life: Tracing Beauvoir’s Legacy in the Work of Judith Butler. W: Musset, S. M., Wilkerson, W. S. (red.). Beauvoir and Western Thought from Plato to Butler (s. 211-226). New York, USA: State University of New York Press.

Platon. (1986). Timajos. W: Platon, Timajos, Kritas albo Atlantyk (s. 1-128). (P. Siwek, tłum.). Warszawa, Polska: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Sartre, J. P. (2007). Byt i nicość. Zarys fenomenologii ontologicznej. (J. Kiełbasa, tłum.). Kraków, Polska: Wydawnictwo Zielona Sowa.

Sartre, J. P. (1998). Egzystencjalizm jest humanizmem. (K. Szeżyńska-Maćkowiak, J. Krajewski, tłum.). Warszawa, Polska: MUZA.

Siemek, M. (1988). Heglowskie pojęcie podmiotowości. Studia Filozoficzne, nr 9, 3-13.

Stoltenberg, J. (2004). Toward Gender Justice. W: Murphy, P. F. (red.). Feminism and Masculini-ties (s. 41-49). New York, USA: Oxford University Press.

Schopenhauer, A. (2015). O podstawie moralności. Kraków, Polska: Vis-a-vis.

Wittig, M. (2007). Nie rodzimy się kobietą. W: Solarska, M., Borowicz, M. (red.). Francuski femi-nizm materialistyczny. Wybór tekstów Colette Guillaumin, Christine Delphy, Monique Wittig (s. 134-146). (M. Solarska, M. Borowicz, tłum.). Poznań, Polska: Instytut Historii UAM.

Wolf, N. (2014). Mit urody. (M. Rogowska-Stangret, tłum.). Warszawa, Polska: Wydawnictwo Czarna Owca. Czasopismo „Avant” – zadanie finansowane w ramach umowy 711/P-DUN/2019 ze środków Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę.

Myśl, emancypacja, kobiecość. Zaangażowana filozofia feministyczna Simone de Beauvoir

Thought, Emancipation, Femininity. Simone de Beauvoir’s Involved Feminist Philosophy

Czasopismo „Avant” – zadanie finansowane w ramach umowy 711/P-DUN/2019 ze środków Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę.