Avant, wol. XI, nr 3, doi: 10.26913/avant.2020.03.38
publikowane na licencji CC BY-NC-ND
Ewa Rewers 
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Poznań
ewarew@amu.edu.pl
Przyjęto 27 września 2020; zaakceptowano 30 września 2020; opublikowano Online First 28 grudnia 2020.
Pełny tekst
Abstrakt: Koncepcja miejskiej akupunktury jako podstawowy component planowania urbanistycznego nie jest niczym nowym. Od dawna doceniano umiejętnie zaprojektowaną architekturę auralną ze względu na jej wartości społeczne, wspólnotowe i estetyczne. Skupiając się na architekturze auralnej, miasta są zdolne do dostarczania oryginalnych i skutecznych projektów tworzonych w perspektywie terapeutyczno-progresywnej. Auralne prace architektów i artystów odnoszą się do sensoriów ludzkich i nie-ludzkich podmiotów. Rozszerzają doświadczenie dźwięku w przestrzeni. Omawianie architektury auralnej w dobie urbanocenu wymaga rozwinięcia wszechstronnej wyobraźni, zarówno wizualnej, jak dźwiękowej. Akceptując koncepcję „kulturynatury” projektanci rozwijają kultury sensoryczne (na przykład kultury hydro-dźwiękowe) i poszukują kulturowo-naturalnych źródeł dźwięków. W najnowszych projektach testują hydro-dźwięki (dźwięki wydawane przez wodę) zwłaszcza w pejzażach dźwiękowych charakteryzujących się wysokim i niskim natężeniem hałasu. Inną kwestią są środowiskowo odpowiedzialne sposoby zajmowanie się hydro-dźwiękami w najlepszych praktykach architektonicznych i artystycznych, które kontrolują, inicjują i poprawiają ekologiczne zdrowie określonych miejsc w mieście. W artykule proponuję kulturową analizę miejskich strategii projektowania hydro-dźwięków, zastosowanych w 21. wieku w kilku innowacyjnych projektach zrealizowanych przez planistów przestrzeni, architektów, rzeźbiarzy, muzyków i akustyków. Rezultaty tych działań wprowadzają precedensowe propozycje artystycznych i terapeutycznych strategii projektowych wykorzystujących jeziora, rzeki, wodę deszczową, fontanny i wodospady.
Słowa kluczowe: kulturanatura, hydro-dźwięki, architektura do słuchania, perspektywa terapeutyczno-progresywna, sensorium, miejska akupunktura
Urban soundscape with water in the lead role
Abstract: The concept of urban acupuncture as an essential component of urban planning is not new. Skillfully designed aural architecture have long been appreciated for their social, community and aesthetic value. By focusing on aural architecture cities can provide original and effective projects from the therapeutic-progressive perspective. Aural works of architecture and art refer to the human and non-human sensories. They are broadening the experience of sound-in-space. To discuss aural architecture in urbanocene requires the development of a comprehensive symbolic – both visual and acoustic – imaginary. By accepting of the concept of “culturenature” designers branch out sensory cultures (e.g. hydro-cultures) and investigate “culturalnatural” sound sources. In a current projects they tested hydro-sounds in particular urban high-noise an quiet soundscapes. It is another thing to address hydro-sounds in environmenatally responsible ways through best architectural and artistic practices that control, invent and arrange the ecological health of urban sites. This article offers a cultural analysis of the urban hydro-sounds design strategies used in a few innovative projects by space planners, architects, sculptors, musicians and acousticians in the 21st century. The results are precedent-setting propositions that employ lakes, rivers, rainwater, fountains and water-falls design strategies in artful and therapeutic ways.
Keywords: culturenature; hydro-sounds; aural architecture; therapeutic-progressive perspective; sensorium; urban acupuncture
Bibliografia
| Augoyard, J-F., Torgue, H. (2005). Sonic experience: A guide to everyday sounds (A. McCartney, D. Paquette, tłum.). Montreal: McGill-Queen’s University Press. | ||||
| Beatley, T. (2011). Biophilic cities: Integrating nature into urban design and planning. Washington, Covelo, London: Island Press. https://doi.org/10.5822/978-1-59726-986-5 |
||||
| Beatley, T. (2013). Celebrating the natural soundscape of cities. Pobrane z: http:thenatureofcities.com/2013/01/13. | ||||
| Beatley, T. (2014). Blue urbanism: Exploring connections between cities & oceans. Washington, Covelo, London: Island Press. | ||||
| Blesser, B., Salter, L-R. (2009). Spaces speak, are you listening? Experiencing aural architecture. Cambridge, London: The MIT Press. | ||||
| Bull, M. (2007). Sound moves: iPod culture and urban experience. London, New York: Routledge. | ||||
| Clifford, J. (1986). Introduction: Partial truths. W: J. Clifford, G.E. Marcus (red.), Writing culture: The poetics and politics of ethnography. Berkeley: University of California Press. | ||||
| Escobar, A. (2008). Territories of difference: Place, movements, life. Redes: Duke University Press. https://doi.org/10.1215/9780822389439-011 |
||||
| Hoves, D. (2003). Sensual relations: Engaging the senses in culture and social theory. Ann Arbor: University of Michigan Press. https://doi.org/10.3998/mpub.11852 |
||||
| Howkins, J. (2009). Creative ecologies: Where thinking is a proper job. Brisbane: University of Queensland Press. | ||||
| Jones, C.A. (2006). The mediated sensorium. W: C. A. Jones (red.), Sensorium: Embodied experience, technology, and contemporary art. Cambridge: The MIT Press. | ||||
| Kaika, M. (2005). City of flows: Modernity, nature and the city. New York, London: Routledge. https://doi.org/10.4324/9780203826928 |
||||
| Krause, B. (2012). The great animal orchestra. Boston: Little, Brown & Company. | ||||
| Krause, B. (2016, July). Interview. Wire. | ||||
| Lähdeoja, O., Moreno, J. (2017). SONIC GREENHOUSE: Considerations on a large-scale audio-architectural installation. W: Proceedings of the 14th Sound and Music Computing Conference, July 5-8, Espoo. | ||||
| Lerner, J. (2012). Urban acupuncture: Curitiba as an allegory. The Institute for Democratic Education, R. Drir, M. Giboa- Ater (red.) (K. Terret, tłum.). Info@C2City.org.(c) IDE. | ||||
| Lerner, J. (2016). Urban acupuncture: Celebrating pinpricks of change that enrich city life. M. Margolis, P. Muello, A. Daher, tłum.). Washington, Covelo, London: Island Press. | ||||
| Loftus, A. (2012). Everyday environmentalism: Creating an urban political ecology. Minneapolis, London: University of Minnesota Press. https://doi.org/10.5749/minnesota/9780816665716.001.0001 |
||||
| Losiak, R., Tańczuk, R. (red.) (2014). Audiosfera Wrocławia. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego. | ||||
| Morales, de Solà, M. (2008). A matter of things. Rotterdam: NAi Publishers. | ||||
| Niemczyk, E. ( 2002). Żywioły w architekturze. Wrocław: Ossolineum. | ||||
| Ong, W. J. (2011). Oralność i piśmienność. Słowo poddane technologii. (L. Japola, tłum.). Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego. | ||||
| Ouzounian, G. (2017). Rethinking acoustic ecology: Sound art and environment, Evental Aesthetics, 6(1), 4-23. | ||||
| Pallasmaa, J. (2012). Oczy skóry. Architektura i zmysły (M. Choptiany, tłum.). Kraków: Instytut Architektury. | ||||
| Payne, S. (2019). Restorative soundscapes. Referat wygłoszony w trakcie konferencji Urban Sound Systems, Kwiecień, 3-5 2019, Ghent, Belgia. | ||||
| Pilgrim, S., Pretty J. (red.) (2013). Nature and culture: Rebuilding lost connections. New York: Earthscan. | ||||
| Plensa, J. (2016). The secret heart: Interviews 2000-2015. Paris: Galerie Lelong. | ||||
| Rancière, J. (2002). Metamorphosis of the muses. W: C. Van Assche (red.) Sonic process. A new geography of sounds (s. 17-30). Barcelona: MACBA. | ||||
| Rasmusen S. E. (1999). Odczuwanie architektury (B. Gadomska, tłum.). Warszawa: Wydawnictwo MURATOR. | ||||
| Rehan, R. M. (2016). The phonic identity of the city urban soundscape for sustainable spaces. Housing and Building National Research Center Journal, 12, 337-349. https://doi.org/10.1016/j.hbrcj.2014.12.005 |
||||
| Rewers, E. (2014). Miejska przestrzeń kulturowa: od laboratorium do warsztatu. W: E. Rewers (red.). Kulturowe studia miejskie. Wprowadzenie (s. 22-66). Warszawa: Narodowe Centrum Kultury. | ||||
| Schafer, R. M. (1977). The tuning the world. New York: Knopf. | ||||
| Schafer, R. M. (1994). The soundscape: Our sonic environment and the tuning of the world. Rochester: Destiny Books. | ||||
| Serres, M. (2017). The Parasite (L. R. Schehr, tłum.). Minneapolis: University of Minnesota Press. https://doi.org/10.1007/s00436-017-5467-1 |
||||
| Tańczuk, R. (2018). Usłyszeć antropocen. O dźwiękowych reprezentacjach zmian klimatu. Prace Kulturoznawcze, 22, (1-2), 69-82. | ||||
| West, G. (2017). Scale: The universal laws of growth, innovation, sustainability, and the pace of life in organisms, cities, economies, and companies. New York: Penguin Books. | ||||
